Logo Christiaan M. Bijl

De publicaties


Voor het eerst in de geschiedenis verscheen in 2014 bij Uitgeverij Boom in Amsterdam niet alleen een volledige Nederlandse vertaling van de DSM-5, maar in datzelfde en daaropvolgende jaren ook van alle andere met de DSM-5 verwante uitgaven. Klik hier voor een compleet overzicht op de website van de uitgever; via deze website zijn ook alle whitepapers die over de DSM-5 zijn verschenen, gratis te downloaden.
Hieronder een (korte) beschrijving van alle acht uitgaven in Nederlandse vertaling. Waar in de tekst naar het Handboek (of het Handboek van de DSM-5) wordt verwezen, wordt het Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen DSM-5TM bedoeld.

  Handboek voor de classificatie van psychische stoornissen DSM-5™. Nederlandse vertaling van Diagnostic and Statistical Manual of Mental Disorders. Fifth edition. American Psychiatric Association.
Amsterdam: Uitgeverij Boom, 2014.
ISBN 9789461059598 (gebonden editie) en 9789089532220 (paperback uitgave).

De DSM-5 bevat de actuele classificatie van psychische stoornissen. Het biedt een systematische onderverdeling van de meest voorkomende tot de zeldzaamste stoornissen met alle bijbehorende criteria. Het Handboek geeft de complete achtergronden en toelichting bij het classificatiesysteem. Met het Handboek heeft de lezer alle informatie tot zijn beschikking om tot een individuele, op de patiënt of cliënt toegesneden psychiatrische diagnose te komen.
De Nederlandse vertaling is tot stand gekomen met hulp van een grote groep vertalers en experts, onder leiding van prof.dr. Michiel W. Hengeveld. Met dit Handboek is de DSM nu voor het eerst integraal beschikbaar in het Nederlands.
De DSM-5 is een standaardwerk voor clinici, behandelaars en andere professionals in de generalistische en specialistische geestelijke gezondheidszorg en de huisartsenzorg. Daarnaast is het een belangrijk leermiddel voor studenten en een naslagwerk voor onderzoekers.
 

Beknopt overzicht van de criteria DSM-5®. Nederlandse vertaling van Desk reference to the diagnostic criteria from DSM-5®. Amsterdam: Uitgeverij Boom, 2014. ISBN 9789089532251 (bureau-editie) en 9789089532237 (paperback uitgave).
Dit Beknopt overzicht van de criteria van de DSM-5 is de verkorte uitgave van de complete DSM-5. Het bevat alle criteria bij de classificatie van psychische stoornissen volgens de DSM-5, overzichtelijk
 

gerangschikt en in handzaam formaat. De lezer kan de criteria die bij een psychische stoornis horen snel en gemakkelijk raadplegen. Het boek bevat alleen de DSM-5-classificaties (de lijst met stoornissen, subtypen, specificaties en classificatiecodes), de hoofdstukken over het gebruik van het Handboek en de classificatiecriteria. In het Beknopt overzicht zijn tevens de ICD-9-CM-codes, coderingsaanwijzingen en registratieprocedures uit de DSM-5 opgenomen. Om dit verkorte overzicht goed te kunnen gebruiken, is het Handboek feitelijk onontbeerlijk.
 

  Abraham M. Nussbaum: Werken met de DSM-5®. Praktijkgids. Amsterdam: Uitgeverij Boom, 2014.
ISBN 9789089532756.
Werken met de DSM-5 is een leidraad voor het patiëntonderzoek en bespreekt de symptomen van alle psychische stoornissen. Hoe leg je contact? Hoe bevorder je een goede werkrelatie? Welke vragen stel je aan de patiënt of cliënt? De gids volgt hierbij nauwgezet de

DSM-5 met de geactualiseerde criteria en classificatie en beschrijft de herzieningen ten opzichte van de DSM-IV(-TR).
Kortom: een handig hulpmiddel bij het diagnostisch onderzoek. De kern van deze praktijkgids bestaat uit screeningsvragen en vragen naar de symptomen van de meest voorkomende psychische stoornissen. Daarbij wordt steeds verwezen naar de relevante pagina's uit het Handboek. Het boek geeft nuttige tips voor de gesprekstechniek, bevat een samenvatting van de veranderingen in de DSM-5 en beschrijft de eerste stappen in de differentiële diagnostiek. Naast beschrijving van een 30-minuten-interview, waarin de belangrijkste klachten en verschijnselen aan de orde komen, bevat het boek een uitgebreid hoofdstuk dat is gewijd aan voorbeeldvragen en vervolgvragen bij elke DSM-5-classificatie.
 

John W. Barnhill [redactie]: Casusboek DSM-5®. Amsterdam: Uitgeverij Boom, 2015. ISBN 9789089534354.
Classificeren volgens de DSM-5 kan eenvoudiger lijken dan het in de praktijk is. Hoe interpreteer je de criteria precies? Wat zijn de uitzonderingen? Zijn er andere classificaties mogelijk? Het Casusboek DSM-5 biedt prettig leesbare gevalsbeschrijvingen. Als vertaling van de DSM-5 Clinical Cases bevat deze uitgave meer dan honderd
 

casussen, die zijn bewerkt voor de Nederlandse zorg. Ook dit boek volgt dezelfde indeling als de DSM-5. Het begint met de neurobiologische ontwikkelingsstoornissen en eindigt met de parafiele stoornissen. De casussen variëren in diagnostische complexiteit en vormen een mooie afspiegeling van de klinische praktijk. Alle casussen zijn op dezelfde manier opgebouwd: met een inleiding, een gevalsbeschrijving, de classificatie en een discussie. Ook de veranderde inzichten ten opzichte van de DSM-IV(-TR) worden uitgelicht.
Het Casusboek DSM-5 is aan te bevelen voor iedereen die de DSM-5 regelmatig ter hand neemt. Beschrijvingen van werkelijke patiënten zijn immers het beste leermiddel. Het is daarmee een must voor alle GGZ-opleidingen, terwijl het ook ervaren clinici kan helpen bij het betrouwbaar classificeren.
 

  Michael B. First: Differentiële diagnostiek DSM-5®. Amsterdam: Uitgeverij Boom, 2015. ISBN 9789089533784.
Informatie verkrijgen van de patiënt, symptomen identificeren, patronen herkennen en verschillende psychische stoornissen overwegen: voor clinici is differentiële diagnostiek dagelijkse routine. Toch blijkt uit ervaring dat veel clinici geneigd zijn om vast te houden

aan de eerste classificatie waar ze aan denken. Differentiële diagnostiek DSM-5 helpt bij het vermijden van een tunnelvisie en ondersteunt de clinicus bij het kiezen van de mogelijke DSM-5-classificaties voor iedere patiënt of cliënt.
Het boek is uitgerust met beslisbomen en controletabellen en start met zes differentiaal-diagnostische thema's die men bij iedere patiënt/cliënt zou moeten overwegen. Hoofdstuk 2 toont 29 beslisbomen die uitgaan van de symptomen van de patiënt/cliënt. Het laatste hoofdstuk bevat 66 differentiële diagnostiektabellen om te gebruiken in een later stadium, namelijk zodra er een voorlopige classificatie is vastgesteld. Hiermee kun de diagnosticus per DSM-5-classificatie controleren of er niets over het hoofd is gezien. Tot slot is achterin de complete DSM-5-classificatietabel opgenomen om zo gemakkelijk de codering op te kunnen zoeken.
 

Michiel W. Hengeveld: Gids voor de huisartsenpraktijk DSM-5®. Amsterdam: Uitgeverij Boom, 2014. ISBN 9789089534101.
Gids voor de huisartsenpraktijk DSM-5 helpt de huisarts of POH-GGZ eenvoudig een DSM-classificatie te kiezen. Korte beslisbomen met de belangrijkste klachten verwijzen naar de psychische stoornis die daar het beste bij past. Bij elke DSM-stoornis is de code van de International Classification
 

of Diseases (ICD) opgenomen. Daarnaast bevat de gids een lijst met codes van het classificatiesysteem International Classification of Primary Care (ICPC). Via deze lijst is gemakkelijk op te zoeken welke DSM-stoornis aansluit bij een bepaalde ICPC-codering. De lezer die meer informatie en achtergronden wil raadplegen, vindt handige verwijzingen naar het Beknopt overzicht van de criteria van de DSM-5.
Gids voor de huisartsenpraktijk DSM-5 is geschreven door prof.dr. Michiel W. Hengeveld, psychiater en auteur van o.a. Het psychiatrisch onderzoek. Michiel Hengeveld superviseerde tevens de Nederlandse vertaling van de complete DSM-5.
Dit boek is een aanrader voor huisartsen en POH's-GGZ en voor iedereen die behoefte heeft aan een zo eenvoudig mogelijke gids voor het classificeren van psychische stoornissen.
 

  Donald W. Black en John E. Grant: Praktijkboek DSM-5®. Amsterdam: Uitgeverij Boom, 2016. ISBN 9789089536280.
Het Handboek van de DSM-5 is zeer omvangrijk. Het Praktijkboek is speciaal geschreven voor de clinicus die weinig tijd heeft, maar toch gedegen wil classificeren. Het biedt een toegankelijk en vlot geschreven overzicht van de DSM-5.

Aan bod komen de ontwikkelingen van het DSM-systeem, de voorwaarden voor een verantwoord gebruik van de DSM-5 en de belangrijkste veranderingen ten opzichte van de DSM-IV(-TR). Daarna volgen twintig hoofdstukken overeenkomstig de indeling van deel II van het Handboek. Elke stoornis wordt kort beschreven, inclusief toelichting, classificatiecriteria en coderingen.
 

Philip R. Muskin (redactie): Oefenboek DSM-5®. De classificatiecriteria in vragen en antwoorden.
Amsterdam: Uitgeverij Boom, 2016. ISBN 9789089536273.
De DSM-5 wijkt behoorlijk af van de voorgaande editie, de DSM-IV(-TR). Het vergt veel studie en oefening voor men goed kan omgaan met het nieuwe systeem. Het Oefenboek is een instrument om te leren werken met de DSM-5. Het bevat bijna vijfhonderd meerkeuzevragen over het gebruik
 

van de DSM-5 (alle logisch gerangschikt) en het toepassen van de classificatiecriteria. De vragen volgen dezelfde indeling als het Handboek. Zo kan de lezer zich per domein oefenen in het classificeren en grip krijgen op de veranderingen ten opzichte van de DSM-IV-TR. In een apart deel worden de antwoorden besproken, steeds voorzien van een heldere uitleg.
Het Oefenboek is een handig hulpmiddel voor alle professionals in de Geestelijke Gezondheidszorg die de wijzigingen in de vijfde editie van het Handboek volledig willen begrijpen.
 

  Laura Weiss Roberts en Alan K. Louie: Studiegids DSM-5®. Amsterdam: Uitgeverij Boom, 2017. ISBN 9789089537737.
De DSM-5 Studiegids helpt je om de - vooral stoornisgerichte - theorie uit de DSM-5 in te zetten in de praktijk. Hoe vertaal je de classificatiecriteria naar de beleving van de individuele patiënt met al zijn bijzonderheden? Aan de hand van casuïstiek en toetsing

van de DSM-5 krijg je het diagnostisch proces onder de knie.
Met casussen en vragen de diepte in. In het eerste deel worden de basisprincipes van diagnosticeren behandeld. In deel II volgt per domein een heldere uitleg over de stoorniscategorie, waarna je diagnostisch de diepte in gaat aan de hand van casussen, tips, vragen en antwoorden. Het laatste deel (Test jezelf) bevat meer dan honderd vragen, vaak aan de hand van korte casussen, die een breed scala aan classificaties en patiëntomstandigheden bestrijken.
Voor wie? De DSM-5 Studiegids is bedoeld voor studenten van de opleidingen tot arts, psycholoog, verpleegkundige, maatschappelijk werker, GZ-psycholoog, klinisch (neuro)psycholoog en psychiater. Het boek helpt om de classificatiecriteria, en toepassing ervan, beter te begrijpen. Daarnaast biedt het ook ervaren clinici de mogelijkheid om zich verder te bekwamen in het toekennen van classificaties volgens de DSM-5-systematiek.


'Kan er nog een lachje af?'
Lachen en humor zijn signalen van psychische gezondheid. Sigmund Freud (1856-1939) heeft daar al lang geleden op gewezen, maar humor en gevoel voor humor worden in de psychotherapie nog vaak onderschat. Wat is lachen, wanneer en hoe lachen mensen?

Deze regels zijn te lezen op de achteromslag van het boekje Humor in de psychiatrie van psychiater dr. P.J.M. van Alphen, dat in 1992 verscheen.
Zelf probeer ik, hoe beladen sessies soms ook kunnen zijn, toch altijd een gezonde dosis humor in mijn gesprekken met cliënten aan te wenden. Elders op deze website heb ik het volgende geschreven: 'Provocatieve therapie is een methode waarbij humor, uitdaging en goed contact de hoofdingrediënten zijn. Deze drie elementen zijn van essentieel belang (...)'.

Na de hierboven beschreven ernst van de DSM, beveel ik iedereen die mij of mijn website bezoekt, van harte een ander boek over de DSM aan: De Sigmund Methode. Blader deze (alternatieve) DSM door en lach. En blijf lachen. Want een dag niet gelachen is een dag niet geleefd!

  Peter de Wit: DSM. De Sigmund Methode. Definitief diagnostisch naslagwerk om iedereen gek te verklaren. Amsterdam: Uitgeverij De Harmonie, 2016 (vierde druk). ISBN 9789076168708.
De tijd dat je als arts iemand simpelweg gek kon verklaren, ligt ver achter ons. Tegenwoordig is iedereen speciaal. De gekken eisen allemaal hun eigen persoonlijke etiketje, maar ook de normalen willen niet meer normaal zijn. Wat moeten psychiaters en psychologen met deze ontwikkeling?

Dokter Sigmund heeft een diagnosebijbel gecreëerd die collega's wereldwijd een handvat geeft om hun patiënten te labelen: De Sigmund Methode. Een rijk geïllustreerde vraagbaak waarin alle aandoeningen van ADHD tot Zapdwang behandeld worden.
Dokter Sigmund heeft ook een dagelijkse praktijk op de website van zijn schepper Peter de Wit en is een veelgevraagd spreker op congressen en seminars.
 

► Foto gemaakt door Walter Bichler